Armita, 18 richin ri ik’ noviembre (AGN).- Ri chanpomanel Bernardo Arévalo xuya’ rutzijoxkil ri aq’a’ qa richin ri toq’ij chi xub’än citar ri jefa richin ri Ruchituy q’atb’ál tzij (MP), Consuelo Porras, richin nuya’ rutzijoxkil pa ruwi’ ri ruresponsabilidad pa ri k’ayesach richin q’aton tzij chuqa’ ri relación k’in ri falta richin resultados pa ri sujunïk richin 170 ch’a’oj richin eleq’anïk, chuqa’ juley chik man ütz ta taq b’anb’al richin runuk’ik samaj.
Pa ri moloj richin talutz’ijob’äl chupam ri Palacio Nacional richin Cultura, ri chanpomanel xub’än asegurar:
Ri q’aton tzij pa Iximulew nilitäj pa k’ayesach ruma jun Ruch’ituy q’atb’äl tzij cooptado, achi’el chanpomanel richin ri República xuya’ rutzijol chi re’ ri tinamït ka’i’ ch’ob’oj richin efecto inmediato.
Pa ruwi’ ri nab’ey ch’ob’oj, xub’än destacar chi ri chanpomanel man xtuya’ q’ij chi ri uchuq’ab’il pública xtusamajij órdenes man e ütz ta’ ri petenäq k’in jun MP k’amisanel chuqa’ arbitrario, ruma ri’ xtib’an implementar jun b’eyalil richin nijikib’äx chi ronojel orden xtib’an ejecutar achi’el nub’ij chupam ri Cholk’aslemal chuqa’ ri taqonem tzij.
Chuqa’ xub’ij kan:
Xinch’ob’ ninb’än citar k’in carácter urgente ri titular richin MP, ri fiscal general Consuelo Porras, richin nuq’alajirisaj chanin ri ruparticipación chupam ri k’ayesach richin runuk’ulem ri q’aton tzij.
En especial, pa ruwi’ ri samaj rub’anun ri MP pa ri instrumentalización richin ri qaq’aton tzij, ri ruq’atik ri jamalil richin ch’owen chuqa’ ri oqotanïk q’eleb’anïk chi ke ri talutz’ib’anela’, achi’el xuk’ut ri Comisión Interamericana chin Rujunamil K’aslemal chuqa’ órganos competentes richin ri tunum moloj.
Ri chanpomanel Arévalo xub’ij kan chi kan ke chuqa’ xtub’än ri Porras richin nuq’alajarisaj rutzijoxkil pa ruwi’ ri man ütz ta taq b’anb’al pa ri tijomal chi rij ri eleq’anïk, ri xtz’etetäj chupam ri man ütz ta taq b’anb’al pa más de 170 sujunïk ri xuk’ut apo re chanpomal re’.
Ke ri’ chuqa’, ri chanpomal xub’ij kan:
Ri juley chik poderes richin ri saqamaq’ chuqa’ órganos contralores k’o chi ketaman chi chupam ri q’ijul k’ayewal richin ri qab’anob’al, re nitel chi tzij chi k’o chi oj k’o pa rulado ri tinamït richin ri Iximulew chuqa’ niqab’än recuperar ri qaq’aton tzij.
Xub’än kan advertir, en alusión chi ke’ ri eleq’oma’, chi ri qajunumaq’ij jun q’eleb’anïk chi ke rije’ chuqa’ nikajo’ nikib’än destruir ustpe k’ayew k’ayew.
Man ütz ta taq b’anb’al kichin ri minoría corrupta
Xujikib’a’ chi ri q’aton tzij pa Iximulew k’o pa k’ayesach, wakami, oj ya’öl tzij richin jun b’anb’al espuria más richin ri Ruchituy q’atb’äl tzij ri rub’anun agudizar re k’ayesach re’.
Xub’ij al respecto chi agentes richin MP xkib’än allanar ri rachoch ri exministro richin Comunicaciones, Infraestructura chuqa’ vivienda (CIV), Félix Alvarado, ri xub’än sustraer pan ewal ri rub’eyawujil chuqa’ pertenencias personales.
Tras expresar ronojel rutonïk chi re’ ri exministro Alvarado chuqa’ matyoxïnik ruma ri waqi’ ik chuwäch ri CIV, ruma jun servicio honrado chuqa’ transparente xub’än rechazar ri b’anb’al richin MP ri xub’än considerar achi’el jun hecho deleznable.
Xub’än sostener chi re’ b’anb’al re’ richin MP jun chik más chi re’ ri seguidilla richin man ütz ta taq b’anb’al ri nikik’ut arbitrariedad chuqa’ cooptación richin molojri’ïl qaton tzij, ri nuk’üt chi ri q’aton tzij pa Iximulew nilitäj pa k’ayesach.
Xub’än citar ri ch’a’oj richin ri titular chin ri molojri’ïl chin ri k’ulüy ch’a’oj, Ligia Hernández, ri nub’än enfrentar chuwäch ri jikib’anel eleq’oma’ ri xkib’än mantener waqi’ ik’ pa che’ preventiva y xa majun justificación ta chuqa’ xb’an someter pa tortura psicológica richin nub’än aceptar ri cargos pa rucontra.
Chuqa’ xub’än referir ri chi rij ri talutz’ib’anel José Rubén Zamora, ri xtzape’ chuqa’ pa che’ 800 q’ij, xub’an recuperar rujamalil, po re jun wuqq’ij re’, ri misma minoría corrupta nukanuj chi Zamora nitzolin chik jun b’ey pa che’, k’in re nuk’üt ri rudesprecio ruma ri jamalil chin ch’owen.
En español:
Presidente Arévalo cita a fiscal general a fin de que rinda cuentas sobre crisis de justicia